Ο Δημήτρης Τσεκούρας (γενν. 1967, Ιωάννινα) σπούδασε Ελληνική Φιλολογία με ειδίκευση στη Γλωσσολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Α.Π.Θ. Συνέχισε τις μεταπτυχιακές του σπουδές στον κλάδο της Κειμενογλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο των Ιωαννίνων. Έχει εκδώσει πεζογραφία και θέατρο, ενώ έχει μεταφράσει Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, Τενεσί Ουίλιαμς, Έρλομ Αχβλεντιάνι και Γκούραμ Ντοτσανασβίλι. Το έργο του Η πόρτα έχει μεταφραστεί στα γεωργιανά. Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Βακχικόν, είναι το πιο πρόσφατο μυθιστόρημά του και μας έδωσε την αφορμή για την ακόλουθη συνέντευξη. Το Εννιά είναι το πιο πρόσφατο θεατρικό του έργο. Διδάσκει Δραματολογία και Λογοτεχνία στην Ανώτερη Ιδιωτική Σχολή Δραματικής Τέχνης «Τεχνών ΕΚΑΤΟ» του Ιδρύματος Μιχάλη Κακογιάννη.
Είστε πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας και μεταφραστής. Σε ποιο πεδίο από τα τρία δείχνετε ιδιαίτερη προτίμηση;
Πεζογραφία και θέατρο, να σας πω την αλήθεια, δεν τα ξεχωρίζω και πολύ στο μυαλό μου. Όταν γράφω πεζογραφία, πάντοτε, και εντελώς ταυτόχρονα, βλέπω την ιστορία μπροστά μου σαν να την παρακολουθώ στο θέατρο. Ζωντανή και ψεύτικη μαζί. Τα πάντα είναι Θέατρο. Τα πάντα. Από την άλλη, σε ό,τι αφορά στη Μετάφραση, αλλάζουν κάπως, για να μην πω πολύ, τα πράγματα εφόσον αναλαμβάνεις την ευθύνη ενός κειμένου που δεν το έχεις γράψει εσύ. Και γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο μεταφράζω μόνο κείμενα που τα αγαπάω πολύ. Κείμενα που τα ζηλεύω. Κείμενα που θα ήθελα να τα έχω γράψει εγώ. Αλλά, αφού τα αγαπάω πολύ, όπως καταλαβαίνετε, αναπόφευκτα επεμβαίνω κιόλας…
Ξεχωριστό γνώρισμα της γραφής σας είναι η δύναμη και η δυναμική των λέξεων, μια αύρα που κάνει κάθε κείμενό σας να αποκτά δική του πνοή. Πώς πιστεύετε ότι εισπράττει το αποτέλεσμα ο αναγνώστης ή ο θεατής;
Δεν ξέρω να πω με ακρίβεια, ο συγγραφέας δυστυχώς ποτέ δεν ξέρει ακριβώς. Φοβερό δεν είναι αυτό; Κατά καιρούς, πάντως, ακούω διάφορα πράγματα, πράγματα αντιφατικά μεταξύ τους. Κι αυτό το «αντιφατικά» δεν σας κρύβω ότι μου αρέσει πολύ. Νομίζω ότι αυτό που θα ήθελα να προκαλείται πιο πολύ απ’ όλα στον αναγνώστη ή στον θεατή είναι ένας εκνευρισμός. Ο εκνευρισμός είναι η αρχή του καβγά. Αλλά χωρίς καβγά στην αρχή, χωριό δεν γίνεται μετά…
Στο κουίρ μυθιστόρημά σας Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν συνυπάρχουν υπαρξιακά διλήμματα, ροκ διάθεση και σουρεαλισμός, στοιχεία που δένουν αρμονικά μεταξύ τους. Θέλετε να σχολιάσετε;
Τι ακριβώς να σχολιάσω επ’ αυτού; Τίποτα δεν έχω να σχολιάσω. Ξέρετε εσείς κανένα υπαρξιακό δίλημμα που να μην είναι ροκ; Και ξέρετε μήπως, επίσης, πιο σκληρό ροκ από τον σουρεαλισμό;
Τι είναι για εσάς το κουίρ μυθιστόρημα;
Όποιος διαβάσει το μυθιστόρημά μου, θα καταλάβει ακριβώς τι είναι για μένα το κουίρ μυθιστόρημα. Εκ του πολύ προχείρου απαντώντας, πάντως, ας πούμε ότι κουίρ μυθιστόρημα είναι ένα μυθιστόρημα στο οποίο τα πάντα είναι αινιγματικά, αμφίβολα, μετέωρα, εύθραυστα. Αλλά όχι τιναγμένα στον αέρα. Ούτε διαλυμένα.
Πώς καταφέρνετε να συνδυάζετε τον ρεαλισμό, ενίοτε ωμό, με την ποιητικότητα;
Θαρρώ πως πρόκειται για μία τραγική παρεξήγηση ότι ρεαλισμός και ποιητικότητα είναι ασύνδετες έννοιες. Σάρα Κέιν, ο άγιος Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ, Κλάους Μαν, Γιώργος Χρονάς, Κατερίνα Γώγου, Δημήτρης Δημητριάδης, Κόρμακ ΜακΚάρθι, Τόμας Μπέρνχαρντ, Γουίλιαμ Μπάροουζ, Γιώργος Χειμωνάς, Μπερνάρ-Μαρί Κολτές, ο Ευριπίδης, ο πανταχού παρών Μπέκετ, η κυρία Μόλι Μπλουμ του κυρίου Τζόις, άπας ο Μέγας Ανατολικός του αγίου Ανδρέα Εμπειρίκου, η Παλαιά Διαθήκη, τα τραγούδια του Άκη Πάνου και της Amy Winehouse… κι η λίστα δεν έχει τελειωμό… Χρειάζονται άραγε κι άλλα ονόματα-έργα πλην αυτών που πρώτα πρώτα μού ήρθανε στο μυαλό, προκειμένου να θυμηθούμε και να εμπεδώσουμε ότι ωμός ρεαλισμός και ποιητικότητα δεν έχουν απολύτως τίποτε να χωρίσουν μεταξύ τους;
Αυτό που θα ήθελα να προκαλείται πιο πολύ απ’ όλα στον αναγνώστη ή στον θεατή είναι ένας εκνευρισμός.
Η παρουσία του Ντέιβιντ Λιντς είναι έντονη στο μυθιστόρημά σας. Τι σημαίνει για σας ο δημιουργός αυτός;
Στη συγγραφή του συγκεκριμένου μυθιστορήματος, ο Ντέιβιντ Λιντς σημαίνει σχεδόν τα πάντα. Είναι αυτός που, μέσα από το σύμπαν του, μου θύμισε ότι, στην Τέχνη, δεν είναι καθόλου αυτονόητο να φαίνεται με ακρίβεια πού τελειώνει το «πραγματικό» και πού αρχίζει το «Άλλο», το υποτιθέμενο μη πραγματικό. Αφήστε που Τέχνη είναι το αντίθετο του Ορίου. Η Τέχνη υπάρχει για να μας θυμίζει ανά πάσα στιγμή το Άπειρο, για να μας θυμίζει, με άλλα λόγια, ότι δεν υπάρχουν όρια.
Έχω παρατηρήσει τόσο στα βιβλία, όσο και στα θεατρικά σας έργα, δαιδαλώδεις σκέψεις και συνειρμούς να οδηγούν τον αναγνώστη/θεατή σ’ ένα πλουραλιστικό περιβάλλον διευρύνοντας την εικόνα της αφήγησης. Τι σας ελκύει ιδιαίτερα σε αυτή την τεχνική;
Δεν πρόκειται καθόλου για κάποια συνειδητή τεχνική. Γράφω ακριβώς όπως σκέφτομαι από μικρός. Αλλά τώρα που μεγάλωσα και νιώθω περισσότερο από ποτέ ότι όλοι μας ζούμε μέσα σε μία κυριολεκτική και ξέφρενη Βαβέλ, αποφάσισα ότι, για να μην τρελαθώ ολοκληρωτικά, θα κάθομαι και θα καταγράφω, όσο μπορώ, τις σημασίες των λέξεων. Τις δικές μου, όμως, σημασίες των λέξεων. Τις δικές μου σημασίες των εννοιών. Έτσι κι αλλιώς, ο καθένας ό,τι θέλει λέει σήμερα…
Από το Εννιά, το τελευταίο σας θεατρικό έργο, εισέπραξα, μεταξύ άλλων, την αίσθηση της αναμονής, του θανάτου, του ακαριαίου και μη αναστρέψιμου. Κι επίσης, τον φόβο που το σκοτάδι περικλείει, την ελπίδα στο όνειρο και τη φυγή τόσο προς τα έξω, σ’ έναν άλλον προορισμό, όσο και προς τα μέσα, στα έγκατα του εαυτού, στο αδιέξοδο και στον εγκλωβισμό. Ήταν αυτή η δική σας στόχευση, όταν το γράφατε;
Όλα όσα λέτε για το Εννιά είναι απολύτως εύστοχα. Παρ’ όλα αυτά, έχω την αίσθηση ότι το Εννιά τελικά είναι ένα αισιόδοξο έργο. Οι δύο ηρωίδες βασανίζονταν για πάρα πολύ καιρό, σχεδόν μια ζωή ολόκληρη, να βρουν μια λέξη. Και τελικά τη βρήκανε ή, έστω, νομίζουν ότι τη βρήκανε. Υπάρχει τίποτε πιο αισιόδοξο από το να βρίσκει ο άνθρωπος αυτό που ψάχνει;
Η ορμητικότητα της δημιουργικής σας πνοής βρίσκει αρκετή διέξοδο στη μετάφραση και τη συγγραφή;
Όχι. Είμαι διαρκώς πεινασμένος. Είμαι φαταούλας. Είμαι πολύ χάλια άνθρωπος.
Τι ετοιμάζετε αυτή την εποχή;
Γράφω σιγά σιγά ένα μυθιστόρημα βασισμένο επάνω στην απόλυτη, κατά τη γνώμη μου, ανθρώπινη ιστορία. Την ιστορία του Οιδίποδα. Και, επίσης, μεταφράζω. Έναν Ιρλανδό, έναν Αυστριακό, κι έναν Γεωργιανό. Δεν βαριέστε… Σε δουλειά να βρισκόμαστε…
Περιγράψτε μας λίγο τον εαυτό σας.
Δεν έχω ιδέα τι είμαι. Το ορκίζομαι.
Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν
Ένα queer αστυνομικό ψυχόδραμα
Δημήτρης Τσεκούρας
Εκδόσεις Βακχικόν
236 σελ.
