Σαν η ανθρώπινη ευτυχία να μην συμπεριλαμβάνεται στο σχέδιο δημιουργίας
ή
Η αποτυχία της ανθρώπινης ευτυχίας
Ο Ράινερ Μαρία Ρίλκε (Rainer Maria Rilke, 1875-1926) ήταν λυρικός ποιητής και πεζογράφος. Στο έργο του επικεντρώθηκε στη δυσκολία της ανθρώπινης επικοινωνίας σε μια εποχή δυσπιστίας, μοναξιάς και βαθιάς ανησυχίας, θέματα που τον τοποθετούν ως ποιητή μεταξύ της παραδοσιακής και της νεότερης ποίησης. Τα δύο διασημότερα έργα του είναι τα «Σονέτα στον Ορφέα» και οι «Ελεγείες του Ντουίνο». Έγραψε επίσης περισσότερα από 400 ποιήματα στα γαλλικά, αφιερωμένα στην πατρίδα επιλογής του, το καντόνι Βαλέ (Valais) της Ελβετίας.
Στο «Κισμέτ» ο συγγραφέας, μέσα από δεκατρία διηγήματα που έγραψε από τα δεκαεννέα έως και τα είκοσι πέντε του χρόνια, διαχειρίζεται μέσα από τον έρωτα και το θάνατο την ανθρώπινη ευτυχία. Οι ήρωες, ημιτελείς, άσχημοι, ανάπηροι, άρρωστοι, ελαττωματικοί, ξέπνοοι, γλιστρούν μέσα στις σελίδες σαν γκρίζες σκιές ή σαν εφιάλτες, αναζητώντας την ευτυχία της ζωής και του έρωτα. Όμως, αβεβαιότητα, δυσπιστία, απάτη, αρπαγή και κακοποίηση των συναισθημάτων τους τούς οδηγούν σε ακραίες και μοιραίες αποφάσεις. O θάνατος αιωρείται συνεχώς και παραμονεύει σε κάθε τους βήμα και οι ήρωες συναντώνται είτε για να πεθάνει ο έρωτάς τους είτε οι ίδιοι. Ούτε στα παραμύθια δεν σμίγουν. Ακόμη και η δειλία προβάλλει ισχυρότερη από τον έρωτα και όταν ο έρωτας έρχεται, αντί να τον ζήσουν, τρέπονται σε φυγή ή στην αιώνια φυγή, το θάνατο. Μοιάζει να μην αντέχουν την ευτυχία και ενώ το γκρίζο της γραφής του συγγραφέα φωτίζεται και από τον έρωτα, οι ήρωες οδηγούνται στο μαύρο του θανάτου. Τον επιλέγουν, από το να ταιριάξουν και να ζήσουν το πάθος του.
Γιατί άραγε ο έρωτας να κουβαλά αυτή τη μοίρα; Είναι το κισμέτ του έρωτα ή το κισμέτ των ανθρώπων;
Η μόνη υγιής σχέση των ηρώων είναι με τη φύση. Η φύση πρωταγωνιστεί, όχι μόνο σαν το σκηνικό που τους περιβάλλει αλλά παρεμβαίνοντας και στη διάθεσή τους. Ο συγγραφέας, με ιμπρεσιονιστικές εικόνες σαν πίνακες του Μανέ ή του Μονέ, αποτυπώνει το «θαύμα» της άνοιξης να λάμπει από φως ή άλλοτε πάλι τη σκυθρωπότητα της φύσης, με καταχνιά, ομίχλη, βροχή και αίμα, το αίμα του θανάτου.
Γιατί o άνθρωπος μόνο στη φύση βρίσκει τη χαρά; Επειδή η φύση δεν έχει συναισθήματα ή μήπως επειδή μπορεί να αναπαράγεται αενάως ερήμην του;
Ο συγγραφέας, με ποιητική γραφή που δίνει το δικό της ντελικάτο τρόπο έκφρασης στον πεζό λόγο, προσπαθεί να ερμηνεύσει την αποτυχία του ανθρώπου στην ευτυχία, αφηγούμενος δικές του εμπειρίες και άλλων. Στα πρώτα διηγήματα η γραφή του είναι συγκρατημένη και «δειλή», σαν να είναι ένας απλός παρατηρητής της ζωής. Από τα 1898 και μετά ελευθερώνεται, πρωταγωνιστώντας και αυτός. Ωστόσο, στα κείμενά του δεν γίνεται αισθητή μόνο η εξέλιξη της γραφής και της ψυχοσύνθεσής του αλλά και η αλλαγή της κοινωνίας. Αφηγείται εξακολουθώντας να εστιάζει στις λεπτομέρειες, καταγράφοντας έρωτες τραγικούς. Ταυτόχρονα, επηρεασμένος από την ψυχανάλυση του Φρόιντ, επιρρίπτει ευθύνες στην παιδική ηλικία που βασανίζει τους ήρωες, θεωρώντας την ως την κύρια αιτία για τους αδύναμους και αβέβαιους δεσμούς που συνάπτουν. Επηρεασμένος επίσης από το χριστιανικό υπαρξισμό, στρέφεται προς τη θρησκεία και αποτυπώνει στις σελίδες του την ομορφιά που αντικρίζει στη Φλωρεντία.
Ο Ράινερ Μαρία Ρίλκε, στο βιβλίο του με τον τίτλο «Κισμέτ», εμπνέεται από την ύπαρξη του ανθρώπου που βρίθει δυστυχών επιλογών και στιγμών, χωρίς ωστόσο να γίνεται σαφές στον αναγνώστη ποιο ρόλο παίζει η μοίρα στην ανθρώπινη ευτυχία και ποια είναι η προσωπική του ευθύνη η οποία τον βαρύνει αποκλειστικά.
Τι καθορίζει άραγε τη μοίρα και τι το μοιραίο;
Η εμπνευσμένη μετάφραση της Μαρίας Τοπάλη, διατηρώντας την αύρα του συγγραφέα και την ποιητικότητα του κειμένου, παραδίδει στον αναγνώστη ένα βιβλίο φιλοσοφικό και παράλληλα ποιητικό.
Εκδοτικός Οίκος ΝΕΦΕΛΗ
Συγγραφέας Rainer Maria Rilke
Μετάφραση Μαρία Τοπάλη
Κατηγορία Ξένη Λογοτεχνία
ISBN 978-960-504-032-1
Σελίδες 156
Ημερομηνία: 20.11.2012
Πηγή: diavasame.gr